ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی از تمشک‌های سیاه ایران بر پایة صفات ریخت‌شناختی

این پژوهش به منظور بررسی تنوع ژنتیکی برخی از تمشک­های سیاه خاردار اهلی و وحشی با استفاده از صفات ریخت‌شناختی (مورفولوژیکی) در کلکسیون دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. نتایج پژوهش تنوع بالایی را برای صفات گلدهی، زمان رسیدن میوه و حجم آب­میوه نشان داد. نژادگان­های وحشی و اهلی تفاوت معنا­دار در صفات برگ، گل، شمار خار، میوه و وزن ­تر بذر نشان دادند. بنا بر نتایج همبستگی صفات به‌احتمال دلیل به‌نژادگران در انتخاب نمونه­های اهلی‌شدة (وارداتی) تمشک با شمار بیشتر خار نسبت به نمونه­های وحشی می‌تواند متکثر از همبستگی مثبت و معنادار شمار خار با قطر گل، شکل، وزن ­تر، حجم آب‌میوه و وزن ­تر بذر یا همبستگی منفی و معنادار آن با زمان گلدهی بوده باشد. بر پایة نتایج به‌دست‌آمده از تجزیه به عامل­ها و تجزیة دوبعدی مبتنی بر عامل­های اصلی شامل گلدهی و کمیت میوه، نمونه‌های تمشک وحشی از اهلی جدا‌شده و نمونه­های اهلی برتر معرفی شدند. نتایج تجزیة خوشه­ای مربوط به نژادگان­های وحشی تمشک، امکان دسته­بندی جداگانة سه گروه را در این نوع تمشک فراهم کرد که شامل نمونه­های همسان با گونه­های شناسایی‌شده توسط گیاه‌شناسان، تمشک­های خویشاوند با آن‌ها و تمشک­های کامل متفاوت از آن‌ها بر پایة صفات رویشی بودند.